Wybierając odżywki białkowe oparte na białku serwatkowym, spotkamy się z takimi skrótami jak WPC, WPI, WPH. O co w tym chodzi?
Jakie białko serwatkowe jest najlepsze? Postaramy się wyjaśnić te zagadnienia w tym artykule. Czym w ogóle jest białko serwatkowe? Z czego jest pozyskiwane?
Białko serwatkowe jest (obok kazeiny) głównym rodzajem białka mleka. W wyniku odpowiednio dobranej metody filtracji uzyskujemy odżywkę zawierającą skoncentrowane białko, ze śladową ilością węglowodanów i tłuszczy. Ich ilość zależy od metody produkcji i warunkuje rodzaj odżywki.
Na wstępie zaznaczamy, że bez względu na to jaką formę białka serwatkowego wybierzemy,każdy dobry produkt powinien mieć zbliżony, bardzo dobry aminogram – a więc proporcje występowania poszczególnych (wszystkich) aminokwasów. Białko serwatkowe wyróżnia się szczególnie wysoką zawartością aminokwasów rozgałęzionych (około 30% wszystkich aminokwasów), między innym z tego wynika jego mocna pozycja w suplementacji sportowej. Jeśli produkt jest gorszej jakości i część peptydów zostało uszkodzonych w procesie produkcji to aminogram takiej odżywki może nie być optymalny! Poszczególne odżywki mogą różnić się ilością białka (sugerujemy zawsze porównywać ilość białka w 100g produktu. Porcje, miarki nie są wymierne i nie jesteśmy w stanie w ten sposób porównać odżywek różnych producentów)
Możemy wyróżnić następujące rodzaje białek serwatkowych:
–białko serwatkowe WPC (whey protein concentrate - koncentrat białka serwatkowego),
–białko serwatkowe WPI (whey protein isolate – izolat białka serwatkowego),
–białko serwatkowe WPH (hydrolised whey protein – hydrolizat białka serwatkowego).
Hydrolizaty stanowią stosunkowo odmienną grupę produktów, na początku omówimy więc koncentraty i izolaty. Fora internetowe nieustannie zalewane są pytaniami w stylu:
Białko WPI, czy WPC? Co lepsze?
Odpowiedź nie jest jednoznaczna, zależy to od oczekiwań i preferencji stosującego. Dokonajmy szybkiego zestawienia ww. odżywek.
1. Koncentraty serwatkowe (WPC):
–zawierają przeważnie 65-85g białka w 100g produktu,
–zawierają śladowe ilości laktozy i ogólnie węglowodanów, tłuszczu
–ze wszystkich form odżywek serwatkowych, koncentraty generalnie smakują najlepiej,
–gęstsza w porównaniu z izolatem, zbliżona do shake'a konsystencja,
–są tańsze od izolatów.
2. Izolaty serwatkowe (WPI):
-zawierają przeważnie 80-95g białka w 100g produktu,
-nie zawierają laktozy, praktycznie nie zawierają węglowodanów i tłuszczu,
-w porównaniu z koncentratami są mniej intensywne w smaku i nie są tak gęste,
-są wyjątkowo lekkostrawne,
-charakteryzują są bardzo wysoką wartością biologiczną (BV) i przyswajalnością.
Warto zaznaczyć, że szybsza przyswajalność izolatów wynika przede wszystkim z mniejszej ilości węglowodanów i tłuszczu w składzie. Wybierając dobry koncentrat o zbliżonych proporcjach makroskładników do izolatu, poziom przyswajalności będzie zbliżony. Ważniejszym aspektem warunkującym przyswajalność produktu jest forma jego pozyskiwania – o tym w dalszej części artykułu.
Wstępnie podsumowując: przewagę izolatu widać w przypadku stosowania odżywki przez osoby z nietolerancją laktozy, w okresie okołotreningowym/w przypadku reżimu dietetycznego zakłądajacego minimalną podaż, lub brak węglowodanów. Dużą zaletą jest wyjątkowa lekkostrawność izolatu – świetnie sprawdzi się po bardzo intensywnych jednostkach treningowych.
Koncentraty natomiast będą odżywkami najbardziej uniwersalnymi, lepiej sprawdzą się jako dodatek do deserów/naleśników etc. - dzięki gęstszej konsystencji i intensywnemu smakowi.
Musimy pamiętać, że znaczna ilość produktów to tzw. blendy – mieszanki koncentratu i izolatu (w produktach takich przeważa koncentrat), a czasem również z dodatkiem hydrolizatu.
Wymienione właściwości izolatów i koncentratów mają charakter ogólny – może zdążyć się np. tak, że izolat serwatkowy firmy X, będzie smaczniejszy od koncentratu Y. Kluczem jest wybranie odżywki sprawdzonej firmy o dobrych parametrach, dobranej w oparciu o nasze preferencje i upodobania.
3. Ostatnią grupą odżywek są hydrolizaty białka serwatkowego (WPH).
Jest to białko serwatkowego poddane obróbce enzymatycznej (hydroliza enzymatyczna). Finalny produkt jest już wstępnie „nadtrawiony”, dzięki czemu wchłania się rekordowo szybko i minimalnie obciąża układ pokarmowy. W zasadzie hydrolizatom bliżej do odżywek stricte aminokwasowych (aminokwasów prostych w proszku), niż do odżywek białkowych. WPH będzie idealnym rozwiązaniem w suplementacji okołotreningowej i wszędzie tam, gdzie zależy nam na szybkości uwalniania aminokwasów i minimalnym obciążaniu układu pokarmowego. Na tym polu WPH ma przewagę nawet nad WPI.
Minusami tej grupy produktów będą:
-stosunkowo wysoka cena,
-nie rzadko wyższa ilość tłuszczu i węglowodanów w porównaniu z izolatami serwatkowymi.
Zarówno WPH, jak i WPI będą optymalnym rozwiązaniem również dla osób starszych i chorych, które chcą wzbogacić swoja dietę o łatwo przyswajalne białko/aminokwasy.
Tyle o rodzajach odżywek serwatkowych.
Kolejnym, równie istotnym zagadnieniem jest to w jaki sposób pozyskujemy białko.
Możemy wyróżnić trzy główne metody:
–wymiana jonowa (IE),
–mikrofiltracja, ultrafiltracja, w tym tzw. CFM (cross flow microfiltration) tj. krzyżowa mikrofiltracja,
–hydroliza.
Dwie pierwsze metody wykorzystywane są do pozyskiwania zarówno koncentratów i izolatów białka serwatkowego. Metodą pozwalającą uzyskać najwyższej jakości produkt jest mikro i ultrafiltracja (w tym CFM). Jej przewagą nad metodą wymiany jonowej jest:
–przebieg procesu w relatywnie niskiej temperaturze, w wyniku czego białku nie ulegają denaturacji, czyli uszkodzeniu peptydów i struktury frakcji białkowych
–większa ilości w finalnym produkcie frakcji alfa-laktoalbuminy w porównaniu z beta-laktoalbuminą. W przypadku metody IE proporcje są odwrotne. Alfa-laktoglobulina charakteryzuje się dużo wyższą stabilnością i jej wysoka ilość w odżywce białkowej jest wyznacznikiem dobrego produktu.
Trzecia z metod - hydroliza enzymatyczna jest procesem wykorzystywanym wyłącznie do uzyskania tzw. hydrolizatów białka serwatkowego (WPH).
Warto poza wybraniem rodzaju białka serwatkowego, zwrócić uwagę na metodę jego pozyskiwania – może okazać się to aspektem nawet istotniejszym od jego formy!
Dobry koncentrat uzyskany metodą ultrafiltracji może mieć lepszą przyswajalność niż słaby, pozyskany metodą wymiany jonowej izolat.
Zapraszamy do zapoznania się z szeroką ofertą odżywek białkowych i w razie potrzeby konsultacji z zespołem tanie-odzywki.pl