Saponiny (Saponins) -  to substancje klasyfikowane jako glikozydy, czyli pochodne cukrów. Ich budowa pozwala wyróżnić aglikon – składnik niecukrowy i glikon czyli cukier, które połączone są tzw. wiązaniem glikozydowym.  Saponiny są wytwarzane są przez niektóre rośliny. Z racji posiadanych właściwości łatwego tworzenia piany są szeroko stosowane przy produkcji środków piorących i mydeł.

Podstawowa klasyfikacja saponin:
saponiny triterpenowe (trójterpenowe) – aglikon ma budowę triterpenową (podgrupa terpenów)
saponiny sterydowe (steroidowe, sapogeniny) – aglikon ma charakter steroidowy, są to pochodne spirostanu bądź furostanu.

Saponiny zarówno triterpenowe jak i sterydowe znajdują zastosowanie w przemyśle medycznym – są składnikami leków oraz w są popularnymi składnikami niektórych suplementów diety. Ich działanie jest bardzo zróżnicowane. Niektóre działają przeciwgrzybicznie, przeciwwirusowo, przeciwzapalnie i oczyszczają organizm. Inne poprawiają procesy trawienne, poprzez wzmaganie wydzielania soków trawiennych oraz żółci. Jeszcze inne charakteryzują się działaniem moczopędnym bądź wykrztuśnym.

Saponiny steroidowe dzięki oddziaływaniu mikroflory jelitowej stymulują organizm do zwiększenia ilości produkowanych hormonów – głównie testosteronu, androsteronu i progesteronu.

Saponiny podawane w zbyt dużych dawkach mogą być niebezpieczne dla zdrowia. W skrajnych przypadkach mogą doprowadzić do trwałych uszkodzeń nerek, wątroby bądź serca.

Przykłady roślin bogatych w saponiny triterpenowe: żeń szeń - korzeń, owoc kasztanowca, korzeń lukrecji, ziele bluszczu, ziele połonicznika, nagietek lekarski.

Przykłady roślin zawierających saponiny steroidowe: Tribulus terrestris, czarnuszka , kozieradka, sarsaparilla, psianka.

Tiamina (Tiamine) -  czyli witamina B1, należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. W organizmie człowieka pełni wiele zasadniczych funkcji - w procesach neurofizjologicznych, metabolicznych, energetycznych i w syntezie nukleotydów. Odgrywa również istotną rolę w komórkach wielu tkanek. m.in. serca, wątroby, mięśni szkieletowych. Najczęściej spotykane i pierwsze objawy niedoboru tiaminy to drażliwość, zaburzenia koncentracji, uczucie zmęczenia, obniżenie nastroju. Na ich wystąpienie są narażone osoby spożywające nadmierną ilość alkoholu, kawy i herbaty, w długotrwałym stresie, intensywnie pracujące fizycznie i umysłowo. Przedawkowanie tiaminy jest trudne do osiągnięcia, ale oznakami nadmiaru są trudności w oddychaniu i przełykaniu, obrzęki krtani, drżenie mięśni, a nawet zaburzenia rytmu serca. Źródeł tej witaminy jest bardzo wiele - tiamina występuje w roślinach strączkowych, owocach, warzywach, pieczywie z pełnego przemiału, orzechach. Jej suplementacja jest konieczna jedynie w rzadkich przypadkach.

Ryboflawina - czyli Witamina B2, organiczny związek chemiczny będący połączeniem rybitolu i flawiny. Jej niedobór prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu układu nerwowego. Dzienne zapotrzebowanie człowieka na ryboflawinę wynosi ok. 1,5 mg. Witamina B2 spełnia szereg ważnych funkcji w organizmie człowieka. Jest niezwykle ważna dla wzroku ( jej brak może powodować światłowstręt), jest niezbędna dla ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, dba o system odpornościowy. Nie odnotowano szkodliwych skutków nadmiernego spożycia ryboflawiny, po silnym przedawkowaniu mogą wystąpić nudności i wymioty. Dobrym źródłem witaminy B2 w diecie jest mięso, wędliny, wątroba, sery, fasola i jaja.

Objawami niedoboru są choroby układu nerwowego, bóle mięśni, zmęczenie oczu, łzawienie, infekcje, wypadanie włosów, afty, pleśniawki, zajady, pękanie naskórka na ustach, łuszczenie się skóry. Może też prowadzić do zawrotów głowy i problemów z koncentracją. Dawkowanie w przypadku dorosłego człowieka wynosi ok. 1,1-1,3 mg, w przypadku kobiet w ciąży i karmiących i w ciąży odpowiednio więcej, ok. 1,5 mg.

HMB, czyli hydroksymetylomaślan to metabolit kluczowego aminokwasu rozgałęzionego – leucyny. Często bywa zaliczany do tzw. składników witaminopodobnych, ze względu na liczne analogie w działaniu w stosunku do witamin. Jest to składnik w 100% naturalny, ale występujący w bardzo małej ilości w pożywieniu. Może być również syntezowany (również w małych ilościach) przez organizm ludzki. Szacuje się, że około 5% spożytej leucyny konwertuje w organizmie do HMB.


W suplementacji HMB stosowane jest ze względu na swoje korzystne właściwości w zakresie:

-wspierania procesów anabolicznych i syntezy protein,
-hamowania katabolizmu,
-wspieraniu spalania tkanki tłuszczowej,
-wspierania funkcji poznawczych.


Co ciekawe, mimo powinowactwa z leucyną posiada od niej odmienną specyfikę. HMB jest od leucyny silniejszym antykatabolikiem, zaś słabszym anabolikiem (nie wykazuje tak wydatnych właściwości w zakresie syntezy protein). Przez lata hydroksymetylomaślan był suplementem o niedocenianym, bo o nie do końca zrozumianym działaniu. Bardzo mocne właściwości antykataboliczne – nieporównywalne z żadnym aminokwasem (w porównaniu „1g:1g”), czynią z HMB doskonały suplement dla osób poddających swój organizm ekstremalnym wysiłkom psychofizycznym. HMB stanowi dobre uzupełnienie suplementacji dla osób budujących/chcących zachować suchą masę mięśniową i redukujących poziom tkanki tłuszczowej. Omawiany składnik wykazuje również właściwości na polu poprawy możliwości treningowych i zdolności poznawczych. To również świetny preparat dla osób starszych, w takcie rekonwalescencji, czy wyniszczonych procesami chorobowymi. Wymienione cechy pozwalają wpasować z łatwością wpasować ten składnik w praktycznie dowolny schemat suplementacji. W formie suplementu diety przeważnie występuje w kapsułkach i tabletkach, ale dostępne są również preparaty w proszku i formie kropel. Dominują monopreparaty, choć oczywiście HMB występuje też w licznych kompleksowych formułach okołotreningowych, czy w prostym i niezwykle skutecznym połączeniu z kreatyną.

Kwas pantotenowy (Pantothenic acid) -  należy do witamin z grupy B, wchodzi w skład witaminy B5 i potocznie jest nazywany witamina B5 (choć witamina B5 to pantenol, panteina, kwas pantotenowy i koenzym A) Bierze  udział w budowie komórek wzmacniając je, odpowiada za rozwój centralnego układu nerwowego. Przyśpiesza gojenie ran, pomaga w zwalczaniu infekcji, obniża poziom cholesterolu i trój glicerydów   Jest bardzo potrzebna do prawidłowego funkcjonowania gruczołów nadnerczowych. Witamina B5 Jest konieczna w produkcji przeciwciał. Bakterie jelitowe mają zdolność jej wytwarzania. Wpływa na otrzymywanie energii z tłuszczów i węglowodanów. Kwas pantotenowy jest bardzo ważny dla sportowców i osób trenujących amatorsko. Objawami niedoboru witaminy B5 są przede wszystkim skurcze w nogach i w ramionach, bóle mięśni i stawów. Lepiej sie wchłania z kompleksem witamin z grupy B

Kwas foliowy (Folic acid) -  ma swoje zastosowanie w leczeniu chorób serca oraz Alzheimera. Niewielkie ilości kwasu foliowego są powszechnie dodawane do ciast i makaronów. Znajduje się również w szpinaku i brukselce. Substancja ta jest stosowana w przypadku leczenia anemii, zapaleń jelita grubego oraz uzależnienia od alkoholu. Kwas foliowy jest tez stosowany przez kobiety w ciąży celem zapobiegania chorób u noworodków.

Zawarte w kwasie foliowym składniki zapobiegają bólom kości, złemu samopoczuciu, bólowi mięśni oraz jest stosowany do zapobiegania negatywnym skutkom leczenia różnego rodzaju medykamentami, zostawiające szkodliwe ślady w organizmie człowieka.

Kwas foliowy leczy depresję, przemęczenie, bezsenność oraz roztargnienie. Wzmaga trawienie i wspomaga procesy przyswajania substancji odżywczych.

Biotyna (Biotin) – jedna z witamin z grupy B (technicznie jest to witamina B7, spotyka się również nazwę witamina H), przez organizm ludzki wykorzystywana głównie jako koofaktor enzymatyczny (umożliwia poszczególnym enzymom katalizowanie konkretnych reakcji chemicznych). Używana w suplementacji w celu poprawy kondycji paznokci, włosów i skóry. Stosuje się w celu poprawienia kondycji paznokci, włosów i skóry – przeważnie 2,5mg dziennie, jako dodatek w suplementach multiwitaminowych – przeważnie 0,03mg dziennie. 

Inozytol (Inositol) -  jest organicznym związkiem chemicznym z grupy cukroli. Inaczej nazwany jest witaminą B8. Naturalnie pozyskuje się go z nasion roślin oleistych, strączkowych a także orzeszków ziemnych czy pomarańczy. W organiźmie ludzkim inozytol wykorzystywany jest do syntezy trifosforanu inozytolu (IP3) oraz diacyloglicerolu (DAG) . Związki te pełnią funkcje wtórnych przekaźników informacji w komórce.

Inozytol przede wszystkim znany jest jako substancja chroniąca przed negatywnymi skutkami stresu. Przy nadmiernym spożywaniu płynów jest wypłukiwany z organizmu. Inozytol korzystnie wpływa na układ nerwowy, ułatwia radzenie sobie ze stresem, poprawia nastrój i pozwala zachować spokój oraz swobodny przepływ myśli. Przeciętnie jako suplement diety stosuje się 1-3g dziennie. Przy różnych dolegliwościach związanych z układem nerwowym w zależności od ich stopnia nawet od 12-18 g w 2-3 dawkach. Jest dobrze tolerowany przez organizm. Jego przedawkowanie może powodować nudności, biegunkę czy bóle głowy.

Dwu-winian choliny jest stosowany jako środek poprawiający wydolność organizmu oraz pamięć. Niewielkie ilości choliny są powszechnie dostępne w takich produktach jak mięso ryby, jajka, orzechy ziemne, brukselka oraz produkty mleczne. Środek ten jest odpowiedzialny za produkcję Acetylocholiny, która poprawia zapamiętywanie oraz kontroluje przyrost masy mięśniowej.

Dwu-winian choliny posiada również właściwości wspierające regenerację wątroby u osób nadużywających alkohol. Zmniejsza poziom cholesterolu, obniża ciśnienie krwi, zapobiega wahaniom nastroju, wspomaga pracę mózgu związaną z zapamiętywaniem oraz leczy chorobę Alzheimera.

PABA (kwas para-aminobenzoesowy) -  jest substancją pochodzenia naturalnego. Jest on często używany w produktach chroniących przed promieniami słonecznymi takimi jak olejki z filtrem uv. Owy kwas jest również znany pod nazwą PABA oraz witaminy Bx, jednak nie jest on prawdziwą witaminą. Kwas p-aminobenzoesowy wchodzi w skład witaminy B oraz kwasu foliowego.  PABA ma też swoje zastosowanie jako odżywka do włosów. Źródłem wspomnianego kwasu jest głównie wątroba człowieka, ale też pełno ziarniste zboża, ryż, jajka oraz melasa. Kwas para-aminobenzoesowy jest częścią koenzymu o nazwie kwas tetrahydrofoliowy regulujący pracę metabolizmu oraz utylizacji aminokwasów. Wspomaga on również produkcję krwinek czerwonych. PABA jest ważnym składnikiem dla skóry, pigmentu zawartego we włosach oraz regulowania systemu trawiennego. Kwas p-amino benzoesowy stymuluje wzrost włosów oraz wzmacnia pigment, zapobiegając siwieniu. PABA jest także używana do redukowania skutków starzenia poprzez wizualną redukcję zmarszczek oraz blizn. Niedobór PABA może wystąpić podczas stosowania niektórych antybiotyków. Skutkować ona może chronicznym zmęczeniem, napadami złości, depresją, nerwowością, pojawianiem się szarych włosów, zaparciami oraz innymi problemami trawiennymi.