Saponiny (Saponins) -  to substancje klasyfikowane jako glikozydy, czyli pochodne cukrów. Ich budowa pozwala wyróżnić aglikon – składnik niecukrowy i glikon czyli cukier, które połączone są tzw. wiązaniem glikozydowym.  Saponiny są wytwarzane są przez niektóre rośliny. Z racji posiadanych właściwości łatwego tworzenia piany są szeroko stosowane przy produkcji środków piorących i mydeł.

Podstawowa klasyfikacja saponin:
saponiny triterpenowe (trójterpenowe) – aglikon ma budowę triterpenową (podgrupa terpenów)
saponiny sterydowe (steroidowe, sapogeniny) – aglikon ma charakter steroidowy, są to pochodne spirostanu bądź furostanu.

Saponiny zarówno triterpenowe jak i sterydowe znajdują zastosowanie w przemyśle medycznym – są składnikami leków oraz w są popularnymi składnikami niektórych suplementów diety. Ich działanie jest bardzo zróżnicowane. Niektóre działają przeciwgrzybicznie, przeciwwirusowo, przeciwzapalnie i oczyszczają organizm. Inne poprawiają procesy trawienne, poprzez wzmaganie wydzielania soków trawiennych oraz żółci. Jeszcze inne charakteryzują się działaniem moczopędnym bądź wykrztuśnym.

Saponiny steroidowe dzięki oddziaływaniu mikroflory jelitowej stymulują organizm do zwiększenia ilości produkowanych hormonów – głównie testosteronu, androsteronu i progesteronu.

Saponiny podawane w zbyt dużych dawkach mogą być niebezpieczne dla zdrowia. W skrajnych przypadkach mogą doprowadzić do trwałych uszkodzeń nerek, wątroby bądź serca.

Przykłady roślin bogatych w saponiny triterpenowe: żeń szeń - korzeń, owoc kasztanowca, korzeń lukrecji, ziele bluszczu, ziele połonicznika, nagietek lekarski.

Przykłady roślin zawierających saponiny steroidowe: Tribulus terrestris, czarnuszka , kozieradka, sarsaparilla, psianka.

Leucyna (L-Leucyna) to jeden z trzech aminokwasów rozgałęzionych (obok waliny i izoleucyny). Uznawana za najważniejszy z aminokwasów. Prekursor syntezy mTor, silnie skorelowany z rozpoczęciem procesu syntezy białka (pod tym względem wykazuje najsilniejsze działanie ze wszystkich aminokwasów). Wskazana zarówno w suplementacji okołotreningowej (antykatabolik), jak i dodatek do posiłków, czy szejków (usprawnienie syntezy białka), zarówno w dyscyplinach siłowych, jak i wytrzymałościowych.

Leucyna jest gorzkawa w smaku, nie posiada właściwości stymulujących.

Dawkowanie zaczyna się od 1g na porcję.

Leucyna występuje w składzie suplementów aminokwasowych (m.in. BCAA), odżywek przed i po-treningowych, odżywek białkowych, gainerów, może znajdować się w suplementach z resweratrolem (synergia działania tych dwóch składników) Metabolitem Leucyny jest HMB, również znane z szerokiego zastosowania w suplementacji.

Polecane produkty i producenci:

• Formotiva
• białko Olimp
• witaminy Olimp
• BCAA Trec
• białko Ostrovit

Co to jest L-walina?

L-walina (L-Valine) jest aminokwasem niezbędnym czyli takim którego organizm sam nie potrafi syntezować i trzeba go dostarczać wraz z pożywieniem. Walina jest bardzo ważnym aminokwasem, gdyż odpowiada za budowę i prace mięśni. Ponadto aktywuje somatotropinę, która odpowiada za równowagę pomiędzy masą mięśniową a zapasami tłuszczu w organizmie.

Deficyt waliny może powodować brak łaknienia, spadek masy ciała i zaburzenia w koordynacji ruchów. Walina wraz z leucyną i izoleucyną tworzą popularne BCAA które wykorzystywane są w wielu dyscyplinach sportowych, głównie siłowych i wytrzymałościowych ponieważ pełnią bardzo ważną rolę jako źródło energii podczas stanów wyczerpania węglowodanów. Okołotreningowe stosowanie BCAA chroni nasze mięśnie przed katabolizmem i przyczynia się do lepszej regeneracji. W suplementach walina występuje w preparatach aminokwasowych, odżywkach białkowych, odżywkach typu Gainer.

Polecane produkty i producenci:

• Formotiva
• białko Olimp
• witaminy Olimp
• BCAA Trec
• białko Ostrovit

Lizyna (Lysine) -  jest to aminokwas znajdujący się w pożywieniu takim jak, ser, groch oraz białkach pochodzenia zwierzęcego. Bioaktywność lizyny zmniejsza się przez gotowanie oraz smażenie wyżej wspomnianych produktów ją zawierających. Sprawia to że dostarczanie lizyny do organizmu jako suplement jest dobrym rozwiązaniem biorąc pod uwagę jej właściwości wspomagające przyswajanie wapnia niezbędnego do budowy oraz umocnienia układu kostnego, dzięki czemu pomaga ona ludziom mającym problemy z osteoporozą. Lizyna leczy infekcje skórne oraz opryszczki.

Wspomniana substancja ma również wpływ na budowę masy mięśniowej, obniża poziom glukozy, leczy migreny oraz oczyszcza organizm z toksyn pozostałych w organizmie na wskutek zażywania narkotyków 

Fenylolanina jest aminokwasem znajdującym się w dużej ilości pokarmów takich jak mięso, czy nabiał. Substancja ta znana jest ze swoich właściwości przeciwbólowych oraz przeciwdepresyjnych. Istnieją również udokumentowane przypadki leczenia bielactwa dzięki wspomnianemu aminokwasowi. Fenyloanina jest stosowana do leczenie zaburzeń psycho-ruchowych takich jak ADHD, czy też choroba Parkinsona.

Istnieją dowody na powiązanie interakcji fenyloaniny z neuroprzekaźnikami jednak ich działanie nie jest jeszcze do końca zbadane. Zbyt niski poziom fenyloaniny w organizmie powoduje poczucie zakłopotania, problemy z utrzymaniem przytomności,  kłopoty z pamięcią oraz brak apetytu. Substancja ta jest również odpowiedzialna za produkcję dopaminy, która prowadzi do poprawy nastroju osoby stosującej ją.

Co to jest L-treonina?

L-treonina (L-threonine) to aminokwas niezbędny czyli taki którego organizm nie potrafi syntetyzować i musi być dostarczony do organizmu z pożywieniem. Jest elementem budulcowym przeciwciał odpowiedzialnych za naszą odporność, wspiera białe ciałka krwi w walce z infekcjami oraz komórkami rakowymi, wspomaga funkcjonowanie układu pokarmowego. Niedobór treoniny powoduje zmęczenie, brak apetytu, utratę wagi oraz hamowanie procesu odbudowywania kości.  Jako ciekawostkę warto nadmienić ze obniżenie poziomu treoniny często obserwowane jest  u osób z depresją. Treonina jest niezbędna w procesie syntezy nowych białek mięśniowych. W suplementach występuje w preparatach aminokwasowych i w odżywkach białkowych.

Polecane produkty i producenci:

• Formotiva
• białko Olimp
• witaminy Olimp
• BCAA Trec
• białko Ostrovit

L-izoleucyna (L-Isoleucine) to aminokwas egzogenny, co oznacza, że organizm ludzki nie potrafi go syntetyzować i musi być dostarczany z pożywieniem i drogą suplementacji. Jest izomerem leucyny. Wraz z nią oraz waliną tworzą grupę określaną mianem aminokwasów rozgałęzionych (BCAA), których działanie polega głównie na hamowaniu katabolizmu (działanie antykataboliczne) i wspomaganiu regeneracji.

Izoleucyna występuje powszechnie w pokarmach zawierających białko – mięsie, rybach, jajach, twarogu, roślinach strączkowych. Stanowi źródło energii, cenne zwłaszcza w przypadku spożywania obniżonej ilości węglowodanów, Wpływa na poziom glukozy we krwi. Izoleucyna jest niezbędna w procesie syntezy protein (również hemoglobiny). Regenerująco wpływa nie tylko na stan mięśni ale również skóry, paznokci i innych tkanek.

Izoleucyna jako pojedynczy aminokwas rzadko występuje na rynku suplementów. Najczęściej dostępna jest w formie produktów BCAA, gdzie łączona jest z leucyną i waliną w różnych proporcjach. Suplementacja produktami bogatymi w izoleucynę jest zazwyczaj oceniana jako bezpieczna, jednak znaczne przekroczenie prawidłowego poziomu tego aminokwasu może skutkować niedoborem l-tyrozyny, co może obniżać poziom dopaminy i prowadzić do pogorszenia nastroju lub wystąpienia nawet stanów depresyjnych. Można spotkać różne zalecane sposoby dawkowania BCAA. Często spotykanym jest porcja 1 g aminokwasów na 10 kg wagi ciała podane. Dawkowanie zalecane w suplementacji to zazwyczaj 2-5 g w porcji podanej około-treningowo.

Polecane produkty i producenci:

• Formotiva
• białko Olimp
• witaminy Olimp
• BCAA Trec
• białko Ostrovit

Histydyna - organiczny związek chemiczny, aminokwas egzogenny, czyli nie wytwarzany w organizmie człowieka - musi być dostarczony w pożywieniu, lub w formie suplementu diety. Wysoka zawartość tego aminokwasu występuje w mięsie (w szczególności drobiowym), jajach, rybach i nabiale. Osoby aktywne fizycznie powinny rozważyć dodatkową suplementację. Histydyna inicjuje proces syntezy protein, a także pełni kluczową rolę w procesie syntezy hemoglobiny. Zgromadzona w krwinkach czerwonych hemoglobina odpowiada za transport tlenu do wszystkich komórek organizmu. Jest to warunek konieczny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu w sensie ogólnym. Warto dodać, że histydyna transportuje również takie mikroelementy jak żelazo, czy cynk. Odpowiedni poziom cynku i żelaza warunkuje prawidłową pracę układu krążenia i sprawny metabolizm. Ponadto aminokwas wykazuje pozytywny wpływ na procesy trawienne, poprzez uwalnianie w żołądku enzymu trawiennego – gastryny.


W związku z powyższym niedobór histydyny, a w zasadzie niedobór składników mineralnych wynikający z niskiej podaży histydyny może objawiać się m.in. ogólnym przemęczeniem, apatią, pogorszoną odpornością organizmu na bakterie i wirusy, utratą masy ciała. Z perspektywy suplementacji w sporcie szczególnie istotną właściwością omawianego aminokwasu jest fakt, iż jest on prekursorem karnozyny, dipeptydu o kluczowym wpływie na fizjologię skurczu mięśniowego. W dużym uproszczeniu możemy stwierdzić, że odpowiednio wysoki poziom karnozyny to wysoka wydolność i zdolności regeneracyjne, a także optymalne środowisko do budowy suchej masy mięśniowej.


W suplementacji histydyna występuje jako monopreparat (w formie czystego proszku, lub kapsułek), lub komponent suplementów wieloskładnikowych. Często łączona jest z beta-alaniną ze względu na synergię działania w zakresie optymalizacji syntezy karnozyny. Z tego samego powodu często znajdziemy ten aminokwas w odżywkach przedtreningowych i potreninogwych formułach regeneracyjnych. Sugerowane dawkowanie zawiera się w przedziale 500mg-2000mg w przypadku monopreparatów. Histydyna bywa również dodatkiem do kompleksowych odżywek białkowych - jest ona prekursorem syntezy protein, więc wydatnie zwiększa potencjał anaboliczny odżywki.

L-metionina (L-methionine) - jest jednym z ważniejszych aminokwasów w organizmie człowieka.  Niestety komórki znajdujące się w naszym ciele nie potrafią go wytwarzać, co zmusza nas do zaopatrywania się w l-metioninę z posiłków. Jednym z głównych zadań l-metioniny jest budowanie różnorodnych molekuł proteinowych, oraz synteza innego siarkowego aminokwasu  l-cysteiny. Zalecana dzienna dawka wspomnianej substancji to około 0,19mg na każdy kilogram wagi, co więcej szczególne warunki mogą zalecać stosowanie wyższych jej dawek. Schorzenia takie jak alergie, problemy z wątrobą oraz infekcje dróg moczowych mogą wymagać wyższych niż zalecane wyżej ilości. Oto dlaczego powinno się spożywać większe ilości pokarmów zawierających wspomniany aminokwas. Niedobprów l-metioniny może prowadzić do depresji, alergii oraz wzmożonej produkcji toksyn. Metionina bierze udział w produkcji kwasu siarkowego przez nerki w konsekwencji czego są one chronione przed wystąpieniem kamieni nerkowych oraz zwalczania bakterii które nie są w stanie przetrwać w środowisku kwasowym. Istnieją bardzo małe różnice pomiędzy ilości l- metioniny pochodzenia roślinnego, oraz zwierzęcego zawartego w pokarmie. Co więcej wszystkie pokarmy zawierające białka, zawierają też metioninę. Wysokie temperatury oraz moczenie pokarmów może zniszczyć zawarte w nim aminokwasy. Wysoką zawartość l-metioniny zawierają orzechy brazylijskie, będąc tym samym najlepszym źródłem wspomnianego aminokwasu. L-metionina jest prekursorem l-cysteiny oraz l-tauryny, będąc przy tym niezbędna do syntezy obu wspominanych substancji. Posiada ona również właściwości antyoksydacyjne, czyniąc z niej dobrą broń do walki z zagrażającymi DNA wolnymi rodnikami. Leczenie depresji oraz choroby Parkinson’a również może być wydajniejsze dzięki wspomnianej l-metioninie, z uwagi na jej czynną pracę w procesie metabolicznym mózgu. Dzieje się tak w wyniku wytwarzania poprawiającego nastrój neuroprzekaźnika zwanego serotoniną, mogącego poprawić zdrowie osób chorych na chorobę Parkinsona. Kiedy jest stosowana suplementacja l-metioniny przywraca się naturalna równowaga organizmu, redukując przy tym huśtawki nastroju oraz problemy ze snem. Jak zostało udowodnione przez polskich naukowców, l-metionina ma właściwości leczące choroby neurodegeneracyjne

5-HTP (5-Hydroxy L-tryptofan) jest jednym z najważniejszych aminokwasów znajdujących się w diecie człowieka. Znajduje się on w nabiale, rybach, bananach oraz mięsie gdzie jego największa ilość posiada mięso indyka. L-tryptofan znany jako prekursor serotoniny, ważnego neuroprzekaźnika poprawiającego samopoczucie. Jako, że serotonina nie może być suplementowana bezpośrednio na linii krwioobieg-mózg,  produkowany przez l-tryptofan inny aminokwas o nazwie 5 HTP potrafi produkować wspomniany hormon. 5 HTP może być również uzyskiwany z nasion rośliny Griffonia simplicifolia występujących w Afryce. Substancja 5 HTP jest protoplastą serotoniny oraz bierze czynną rolę w syntezie melatoniny.

Obie te substancje o podobnym działaniu, powinny być jednak suplementowane odpowiednio; l-tryptofan może być przyjmowany na czczo podczas gdy 5 HTP tylko z jedzeniem. 

Polecane produkty i producenci:

• Formotiva
• białko Olimp
• witaminy Olimp
• BCAA Trec
• białko Ostrovit
• odżywki Olimp
• odżywki TREC