Saponiny (Saponins) -  to substancje klasyfikowane jako glikozydy, czyli pochodne cukrów. Ich budowa pozwala wyróżnić aglikon – składnik niecukrowy i glikon czyli cukier, które połączone są tzw. wiązaniem glikozydowym.  Saponiny są wytwarzane są przez niektóre rośliny. Z racji posiadanych właściwości łatwego tworzenia piany są szeroko stosowane przy produkcji środków piorących i mydeł.

Podstawowa klasyfikacja saponin:
saponiny triterpenowe (trójterpenowe) – aglikon ma budowę triterpenową (podgrupa terpenów)
saponiny sterydowe (steroidowe, sapogeniny) – aglikon ma charakter steroidowy, są to pochodne spirostanu bądź furostanu.

Saponiny zarówno triterpenowe jak i sterydowe znajdują zastosowanie w przemyśle medycznym – są składnikami leków oraz w są popularnymi składnikami niektórych suplementów diety. Ich działanie jest bardzo zróżnicowane. Niektóre działają przeciwgrzybicznie, przeciwwirusowo, przeciwzapalnie i oczyszczają organizm. Inne poprawiają procesy trawienne, poprzez wzmaganie wydzielania soków trawiennych oraz żółci. Jeszcze inne charakteryzują się działaniem moczopędnym bądź wykrztuśnym.

Saponiny steroidowe dzięki oddziaływaniu mikroflory jelitowej stymulują organizm do zwiększenia ilości produkowanych hormonów – głównie testosteronu, androsteronu i progesteronu.

Saponiny podawane w zbyt dużych dawkach mogą być niebezpieczne dla zdrowia. W skrajnych przypadkach mogą doprowadzić do trwałych uszkodzeń nerek, wątroby bądź serca.

Przykłady roślin bogatych w saponiny triterpenowe: żeń szeń - korzeń, owoc kasztanowca, korzeń lukrecji, ziele bluszczu, ziele połonicznika, nagietek lekarski.

Przykłady roślin zawierających saponiny steroidowe: Tribulus terrestris, czarnuszka , kozieradka, sarsaparilla, psianka.

Jabłczan cytruliny (Citrulline malate) powstaje w wyniku połączenia cytruliny i kwasu jabłkowego. Sama cytrulina to niezbędny dla funkcjonowania organizmu ludzkiego aminokwas. Obok argininy i ornityny pełni kluczową rolę w cyklu mocznikowym. Właściwości w zakresie usuwania amoniaku z organizmu, a w konsekwencji podniesienia bilansu azotowego (NO) czynią z niej niezwykle skuteczny suplement, zarówno w zastosowaniach prozdrowotnych, jak i w poprawie możliwości treningowych.


Kwas jabłkowy natomiast uczestniczy w przemianach energetycznych. W połączeniu wzmacniają zdolności wysiłkowe , poprawiają skurcze włókien mięśniowych oraz zmniejszają odczucie zmęczenia zarówno w wysiłkach szybkościowo-siłowych, jak i wytrzymałościowych. Cytrulina w organizmie ludzkim (a dokładniej w nerkach) konwertuje do l-argininy – innego aminokwasu o potężnych właściwościach w zakresie poprawy bilansu azotowego. Jabłczan to najpowszechniejsza, charakteryzująca się doskonałą przyswajalnością forma cytruliny w suplementacji. Warto pamiętać, że 1,76g jabłczanu cytruliny zawiera 1g cytruliny.


Co istotne, suplementacja l-cytruliną wydaje się adekwatniejszym i skuteczniejszym sposobem na podniesienia poziomu l-argininy w organizmie niż suplementacja bezpośrednia tymże aminokwasem. Wynika to z faktu iż, jabłczan cytruliny jest stabilniejszy niż arginina (czy to w formie AAKG, czy po prostu l-argininy) i znacznie lepiej tolerowany przez organizm w wysokich dawkach (powyżej 5g), podczas gdy l-arginina może w takich dawkach powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Jednakże dość powszechnym rozwiązaniem jest suplementacja cytruliny i argininy razem, co biorąc pod uwagę stosowanie mniejszych dawek obu ma swoje uzasadnienie.


Jabłczan cytruliny – kluczowe właściwości:

- poprawa bilansu azotowego,
- optymalizacja ciśnienia krwi,
- wyższy poziom wydolności
- szybsza restytucja powysiłkowa
- sprawna regeneracja
- poprawa możliwości treningowych (zarówno siłowych, jak i wytrzymałościowych)
- wsparcie w problemach z zaburzeniami erekcji


Jabłczan cytruliny – z czym łączyć. W zakresie poprawy możliwości treningowych szczególnie efektywne jest łączenie jabłczanu cytruliny z :

- agmatyną
- beta-alanią
- kreatyną
- argininą
- kofeiną
- tyrozyną


W zakresie optymalizacji ciśnienia krwi, wspierania zdrowia układu sercowo-naczyniowego, wspierania męskiej witalności warto łączyć z:

- argininą
- betainą lub ekstraktem z buraka,
-cynkiem
-żeń-szeniem


Jako suplement o wyjątkowo efektywnym działaniu w zakresie poprawy możliwości treningowych, cytrulinę możemy znaleźć w kompleksowych suplementach przedtreningowych poprawiających parametry wydolnościowe, a także uzyskanie pompy mięśniowej, czy wspierających regenerację potreningową. Ze względu na właściwości prozdrowotne, tj. optymalizację ciśnienia krwi czy pomoc w zaburzeniach erekcji, znajdziemy ją w szerokiej grupie suplementów prozdrowotnych i wspierających męską witalność. Jeśli wybieramy monopreparat dostępne są produkty w kapsułkach, tabletkach bądź proszku (w wersji naturalnej, lub smakowej). Szerokie spektrum zastosowań, efektywność stosowania, brak uciążliwych skutków ubocznych i atrakcyjna cena wydatnie przyczyniają się do rosnącej (w pełni zasadnie) popularności cytruliny jako suplementu diety.


Jabłczan cytruliny – sugerowane dawkowanie:

- w celu poprawy możliwości treningowych i pompy mięśniowej: 2-8g bezpośrednio przed treningiem
- w celach prozdrowotnych (wsparcie układu krążenia, optymalizacja ciśnienia krwi, niwelowanie zaburzeń erekcji) przyjmować porcję 1g, 2-3x dziennie.

L-Cytrulina (L-Citrulline) – aminokwas endogenny, powstający w organizmie ludzkim, będący jednym z najskuteczniejszych i najbardziej popularnych (wraz z argininą) składników suplementów, które bywają określane jako tzw. boostery tlenku azotu. Cytrulina zwiększa ilość tlenku azotu w organizmie, co przekłada się na liczne korzyści prozdrowotne, z których wymieniamy tylko niektóre: pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, poprawę krążenia krwi w organizmie poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych, obniżenie ciśnienia krwi, poprawę sprawności seksualnej u mężczyzn i wiele innych.

W sporcie ceni się ją między innymi za zwiększenie tzw. „pompy mięśniowej” co związane jest właśnie z jej właściwościami zwiększania ilości tlenku azotu i poprawę krążenia krwi, co z kolei wpływa m.in. na bardziej wydajne dostarczanie substancji odżywczych i budulcowych do mięśni. Oczywisty jest jej pozytywny wpływ na budowanie siły i wytrzymałości podczas treningów. Zmniejsza zmęczenie i znużenie umożliwiając bardziej intensywne i wydajne treningi. Badania pokazują, że znacznie przyspiesza procesy regeneracji poprzez przyspieszenie procesu usuwania z organizmu osoby trenującej szkodliwego amoniaku. Najbardziej rozpowszechnioną formą cytruliny stosowaną w suplementach jest jabłczan cytruliny.